Polityka wzrostu gospodarczego w Polsce i w Unii Europejskiej. Polityka ekonomiczna a wzrost gospodarczy

Książka jest prezentacją badań przedstawicieli krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych na temat uwarunkowań wzrostu gospodarczego w Polsce oraz w krajach Unii Europejskiej. Stanowi ona kontynuację rozważań na temat mechanizmów i źródeł wzrostu gospodarczego zawartych w publikacji wydawanej w CeDeWu. Na treść tamtej publikacji składają się głównie analizy teoretycznych i empirycznych aspektów szeroko rozumianego wzrostu. Nawiązuje ona do światowej debaty nad skutecznością polityki ekonomicznej, rolą systemu podatkowego, niezależnością banku centralnego, wpływem na wzrost gospodarczy inwestycji zagranicznych oraz procesów integracyjnych.

Z kolei, niniejsze opracowanie dotyczy bardziej szczegółowych aspektów, warunkujących wzrost gospodarczy. Autorzy starają się tu wyodrębnić czynniki kształtujące długookresową innowacyjność i konkurencyjność polskiej gospodarki, określić rolę pieniądza i czynników finansowych w procesach wzrostu, a także różnorodne zagrożenia i bariery jakie ograniczają możliwości ekspansji gospodarczej w Polsce i w Unii Europejskiej. Istotnym problemem dotyczącym procesów wzrostu w kontekście unijnym jest podejmowana w obydwu książkach problematyka skuteczności Strategii Lizbońskiej. Badania nad fenomenem wzrostu gospodarczego - pomimo ich dynamicznego w ostatnich latach rozwoju - nie dostarczają jednoznacznych odpowiedzi, wyjaśniających różnice jakie w tym względzie rysują się chociażby pomiędzy głównymi uczestnikami gospodarki światowej.

Z kolei, analizując gospodarki krajów Unii Europejskiej można zauważyć kształtowanie się tu tzw. europejskiego modelu wzrostu gospodarcze- go, charakteryzującego się wprawdzie dość dużą stabilnością, ale równocześnie niskim tempem, odbiegającym wyraźnie w dół od tempa obserwowanego w najbardziej dynamicznie rozwijających się krajach świata. W tym kontekście pojawia się pytanie, czy Polska, która zmierza do Unii Gospodarczej i Walutowej, a więc dalszego etapu integracji z gospodarką europejską, może liczyć na korzyści z tej integracji, przekładające się na przyspieszenie wzrostu gospodarczego, czy też powinna raczej poszukiwać dla siebie szansy w prowadzeniu bardziej niezależnej polityki prowzrostowej.

Wzrost gospodarczy - pomimo pojawiających się zastrzeżeń co do jego adekwatności jako miary rozwoju cywilizacyjnego - wydaje się być wartością samą w sobie, decydującą w dłuższej perspektywie czasowej o miejscu poszczególnych państw oraz ugrupowań integracyjnych w gospodarce światowej, a także światowym układzie politycznym. Jak mało która kategoria ekonomiczna ogniskuje w sobie i odzwierciedla wszystkie, zarówno pozytywne, jak i negatywne, tendencje oddziałujące w gospodarce i określające jej obecne oraz przyszłe perspektywy. Stąd tak znaczny nacisk na osiąganie zadowalających wskaźników wzrostu, tak powszechne zainteresowanie postępami na tym polu i tak daleko idące konsekwencje (w tym polityczne)w przypadku gdy osiągnięte postępy rozmijają się ze społecznymi oczekiwaniami.